Szanowni Państwo,
W bieżącym tygodniu obchodzimy Tydzień Świadomości Dysleksji. Zapraszamy do zapoznania się z kilkoma ciekawostkami oraz metodami pracy terapeutycznej z dzieckiem dyslektycznym w domu.
Karina Fronczak
Agnieszka Pawlikowska
nauczyciele terapii pedagogicznej
Otrzymanie opinii stwierdzającej dysleksję nie jest ostatnim, ale pierwszym krokiem na drodze do pokonania trudności.
Czy możemy sobie wyobrazić sytuację, w której po rozpoznaniu u dziecka zapalenia oskrzeli rodzice nie decydują się na jego leczenie? Dlaczego więc niektórzy z nich lekceważą wskazania zawarte w opinii, zalecające podjęcie dodatkowych specjalistycznych zajęć z dzieckiem? Konsekwencje nieobjęcia ucznia dyslektycznego terapią pedagogiczną, w tym codziennymi dodatkowymi zajęciami, to w przyszłości ograniczenie możliwości zdobycia wykształcenia, uprawiania atrakcyjnego zawodu i uzyskiwania wyższych dochodów, a więc skutki, które mogą wpłynąć na całe życie człowieka.
Zdiagnozowanie dysleksji oznacza konieczność podjęcia konkretnych działań, które umożliwią dziecku osiągnięcie sukcesów na miarę jego rzeczywistych możliwości.
Dysleksja rozwojowa czyli specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu
W Polsce najczęściej stosuje się następującą terminologię:
- dysleksja rozwojowa – nazwa całego zespołu specyficznych trudności w czytaniu pisaniu, w uproszczonej formie zwany dysleksją. Trudności w czytaniu pisaniu objęte tą nazwą mogą występować u dziecka w trzech formach — w postaci izolowanej, np. tylko w postaci trudności z nauczeniem się poprawnej pisowni, lub jako zespól dwóch lub nawet trzech form tych zaburzeń:
- dysgrafia — trudności w opanowaniu pożądanego poziomu graficznego pisma,
- dysleksja – specyficzne trudności w nauce czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu,
- dysortografia — specyficzne trudności z opanowaniem poprawne] pisowni (nie tylko błędy ortograficzne).
Mając dużo zrozumienia dla niepowodzeń szkolnych swojego dziecka, rodzice powinni konsekwentnie wymagać od niego podejmowania pracy nad trudnościami i pokonywania ich. W przeciwnym razie trudności te będą się pogłębiały, a w konsekwencji znacznie ograniczą jego zdolność odnoszenia sukcesów w dalszej edukacji i dorosłym życiu. Problem nie zostanie rozwiązany dzięki udogodnieniom na sprawdzianach oraz egzaminach. Opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, której stwierdza się dysleksję rozwojową, umożliwia jedynie wyrównanie szans uczniom z dysleksją. Jeśli chcemy naprawdę pomóc swojemu dziecku, jest na to tylko jeden skuteczny sposób – SYSTEMATYCZNA PRACA.
Nie należy zwalniać ucznia z obowiązku pracy nad problemem
Dzieci z trudnościami w nauce
czytania i pisania powinny uczestniczyć
w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych, zwanych również terapią pedagogiczną. Ich
istota sprowadza się do korekcji, czyli usprawniania zaburzonych funkcji
poznawczych i ruchowych dziecka oraz ich współdziałania, a także do kompensacji
— usprawniania funkcji dobrze rozwijających się celem wspomagania tych słabiej
funkcjonujących lub częściowego ich zastępowania.
NIE SĄ TO WIĘC ZAJĘCIA DYDAKTYCZNO-WYRÓWNAWCZE.
Celem terapii
pedagogiczne jest stymulowanie ogólnego rozwoju ucznia
i usprawnianie funkcji ważnych w procesie uczenia się czytania i pisania:
- wzrokowo-przestrzennych- to jest skupiania uwagi wzrokowej, spostrzegania i pamięci wzrokowej, spostrzegania przestrzeni;
- słuchowo-językowych- to jest skupiania uwagi słuchowej, spostrzegania i pamięci słuchowej, dźwięków mowy oraz funkcji językowych;
- motorycznych- to jest sprawności manualnej i ogólnego rozwoju ruchowego dziecka;
- współdziałania ze sobą funkcji (koordynacja wzrokowo-ruchowa podczas pisania, wzrokowo-słuchowa podczas pisania, itp.).
Zadaniem terapii pedagogicznej jest również łagodzenie zaburzeń emocjonalnych, będących efektem szkolnych niepowodzeń oraz wypracowanie motywacji do nauki, której zwykle brakuje uczniom z dysleksją, gdyż utracili ją w skutek utrzymujących się niepowodzeń szkolnych.
Dysleksja nie ustępuje samoistnie należy ją postrzegać jako problem całego życia. Jedynym sposobem na przezwyciężenie trudności jest systematyczna praca. Można rozpocząć ją w każdym wieku, Choć najlepsze efekty osiągniemy, zaczynając jeszcze w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym. Jednak nie w każdym wypadku da się wcześnie zdiagnozować dysleksję.
Nie jest prawdą, że
podjęcie terapii w późniejszym wieku szkolnym jest już bezzasadne. W każdym momencie możne skutecznie
zmniejszyć symptomy dysleksji, choć u starszych uczniów na pierwsze efekty
trzeba zazwyczaj czekać dłużej (co najmniej dwa lata). Warto też pamiętać, że
przerwanie terapii zaraz po uzyskaniu poprawy zwykle prowadzi do szybkiego
nawrotu trudności. Terapia nie jest lekiem zapewniającym ustąpienie objawów raz
na zawsze. To raczej długotrwały proces, którego skuteczność zależy od
systematyczności
i wytrwałości w stosowaniu, jak również od właściwego postępowania nauczyciela
wobec ucznia w szkole oraz współpracy
między rodzicami, nauczycielami i uczniem.
PAMIĘTAJMY!
Niezależnie od tego, czy dziecko uczestniczy w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych, czy też nie, konieczne jest codzienne wykonywanie dodatkowych ćwiczeń w domu.
Co rodzice powinni robić:
- Zrozumieć problem dziecka (dziecko nie jest leniwe czy niezdolne, ono po prostu potrzebuje właściwie ukierunkowanej pomocy).
- Poznać jego mocne strony.
- Umacniać w dziecku pozytywne wartości, zainteresowania.
- Zapewnić mu warunki do pracy.
- Wzmacniać pozytywnie, czyli nagradzać pochwałą nawet za drobne sukcesy.
- Nadzorować systematyczną pracę.
- Analizować trudności.
- Nauczyć stałego korzystania ze słownika ortograficznego.
- Czytać wspólnie z dzieckiem.
- Pobudzić u dziecka potrzebę czytania dla przyjemności.
- Ćwiczyć pisanie z pamięci.
Czego rodzice nie powinni robić:
- Nie tłumaczyć trudności dziecka wyłącznie lenistwem.
- Nie porównywać z rówieśnikami czy rodzeństwem.
- Nie liczyć na natychmiastowe efekty.
- Nie krytykować, nie ośmieszać.
- Nie podważać autorytetu nauczycieli i terapeutów.
- Nie usprawiedliwiać niechęci do wykonywania dodatkowych ćwiczeń.
- Nie odrabiać za dziecko prac domowych.
- Nie poprawiać błędów pracach pisemnych (dziecko powinno nauczyć się pracować ze słownikiem ortograficznym).
Zadaniem rodzica jest odpowiednio zorganizować pracę dziecka w domu
Systematyczna praca w szkole i domu to podstawowy warunek skutecznego oddziaływania na dziecko, Aby przyniosło ono pożądany efekt, warto zapoznać się z podstawowymi zasadami pracy z dzieckiem z dysleksją.
- Wykonywanie zadań zawsze w tym samym miejscu (najlepiej przy biurku) i najlepiej o tym samym czasie, bo to wspomaga gotowość dziecka do uczenia się.
- Pamięć pracuje sprawniej, gdy dziecko jest zrelaksowane, a zatem ważny jest odpoczynek przed przystąpieniem do ćwiczeń.
- Miejsce do pracy powinno być uprzątnięte, bez zbędnych przedmiotów przykuwających wzrok dziecka i rozpraszających jego uwagę.
- Po jednej stronie biurka zaleca się ustawić zielona roślinę, na którą dziecko będzie mogło skoncentrować zmęczony czytaniem wzrok.
- Trzeba zadbać o ciszę – wyłączyć telewizor, sprzęt grający, a nawet telefon.
- Mózg wymaga „rozgrzewki”, czyli ćwiczeń wstępnych. Najlepsze są ćwiczenia które mają formę zabawy.
- W pracy warto wykorzystać skojarzenia, dzięki którym więcej i lepiej się zapamiętuje.
- Podczas ćwiczeń czytania nie powinno się przybierać zbyt wygodnej pozycji, bo ta rozleniwia i nie sprzyja aktywności umysłowej.
- Należy wyposażyć się w odpowiednie pomoce do ćwiczeń.
- Zalecaną forma wspierającą pracę i relaks dziecka są zabawy ruchowe w tym ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej, która:
- rozwija koncentrację uwagi i pamięć,
- uczy kontrolować ruchy i emocje,
- pobudza i usprawnia pracę obu półkul mózgowych, odpowiedzialnych za koordynację funkcji wzrokowych, słuchowych i ruchowych.
Rodzice powinni znać
zasady pracy
z dzieckiem z dysleksją
Praca z dzieckiem z dysleksją wymaga ćwiczenia
umiejętności czytania
i ortograficznego pisania. Równie ważna
jest dbałość o paziom graficzny pisma, czyli o jego czytelność i estetykę. Oba
rodzaje ćwiczeń wymagają przestrzegania pewnych zasad Rodzic podejmujący się
kierowania pracą dziecka powinien mieć ich świadomość, by jego zaangażowanie
nie przyniosło skutków odwrotnych do pożądanych.
Ćwiczenia w czytaniu:
- Wybierz interesujący cię tekst.
- Pamiętaj, że do ćwiczeń najlepsza jest książka, która ma większy druk i ilustracje.
- Wiedz, że twój dobry humor i dziecka przyśpieszy postępy w czytaniu.
- Sam zacznij czytać dziecku!
- Niech dziecko palcem wskazuje słowo, które właśnie przeczytałeś.
- Czytając dziecku podkreślaj tonem znaczenie słów.
- Dostosuj szybkość czytania do możliwości śledzenia tekstu przez dziecko.
- Nie ponaglaj dziecka podczas czytania.
- Czytaj z dzieckiem na zmianę. Stopniowo długość fragmentów czytanych przez dziecko powinna rosnąć.
- Korzystaj z pomocy technicznych. Dziecko może nagrać siebie jak czyta, a następnie odsłuchać nagranie.
- Sprawdzaj co jakiś czas, czy dziecko rozumie czytany tekst. Jeśli nie, zawsze możecie wrócić do danego fragmentu.
Ćwiczenia w pisaniu:
- Zezwalaj na pisanie ołówkiem- ułatwi to poprawianie błędów.
- Unikaj podkreślania dostrzeżonych błędów. Zaznaczaj tylko ich liczbę na marginesie linii, w której się pojawiły.
- Poleć dziecku, aby samo znalazło błędy korzystając ze słownika ortograficznego.
- Odszukane, błędnie zapisane wyrazy dziecko powinno napisać poprawnie 5-6 razy i użyć je w zdaniu.
- Pomóż dziecko poznać i utrwalać zasady pisowni, wyjaśniając wszystkie wątpliwości ortograficzne przy użyciu słownika ortograficznego.
- w młodszych klasach nie stosuj dyktand, czyli pisania ze słuchu. Zastąp je pisaniem z pamięci.
- Najlepiej, gdy uczeń zapisuje wypowiedź pisemną w brudnopisie. Po omówieniu z rodzicem przepisuje pracę do zeszytu, a rodzic jeszcze raz sprawdza jej poprawność.
- Jeśli twoje dziecko jest leworęczne,
zadbaj, by miało swobodę ruchów
i odpowiednio ułożony zeszyt.
Informacje opracowały: Karina Fronczak i Agnieszka Pawlikowska na podstawie broszury dostępnej na stronie:
https://operon.pl/Aktualnosci/Aktualnosci/Jestem-rodzicem-dziecka-z-dysleksja
